Αλλάζοντας πραγματικά: Πώς να δημιουργήσεις νέες συνήθειες

Πριν σου πω πως να δημιουργήσεις νέες συνήθειες, θα ξεκινήσω από αλλού:

Από μικρό παιδί θυμάμαι, πάντα αγαπούσα τις ταινίες με υπερήρωες. Παθιαζόμουν τόσο με τη δράση, τις θεαματικές χορογραφίες και τα κόλπα, ώστε μετά το τέλος κάθε ταινίας προσπαθούσα να υποδυθώ τον πρωταγωνιστή και να μιμηθώ ότι είχα δει. Τις κινήσεις του, το στυλ του, τις ατάκες του, προκαλώντας φυσικά πανικό και τις ανάλογες ζημιές στο σπίτι.

Καθώς τα χρόνια περνούσαν κι εγώ μεγάλωνα, το αρχέτυπο του υπερήρωα στις διάφορες ιστορίες και ταινίες συνέχισε να με ελκύει. Μόνο που ήταν για διαφορετικούς λόγους. Δεν ήταν πια τα θεαματικά κόλπα και οι χορογραφίες. Αυτά φάνταζαν πλέον κλισέ και αδιάφορα.

Εκείνο που με τραβούσε ήταν το ανθρώπινο στοιχείο και η αλλαγή. Η ιστορία ενός χαρακτήρα που είναι ανθρώπινος, με ότι συνεπάγεται αυτό, και που πριν κερδίσει τον αντίπαλο του πρέπει πρώτα να κερδίσει τον εαυτό του και να επιβληθεί στα πάθη του.

Και αν και αυτό το αρχέτυπο συμπεριλαμβάνει συνήθως ιστορίες με πιο απλούς και μη μασκοφόρους πρωταγωνιστές, μπορεί κανείς να βρει ανάλογη αξία και μαθήματα και στους κλασικούς υπερήρωες.

Όπως συμβαίνει για παράδειγμα σε μια από τις αγαπημένες μου ταινίες όπου, σε κάποια στιγμή, ζητείτε από τον μασκοφόρο πρωταγωνιστή να αποκαλύψει το όνομα του. Η απάντηση του είναι πως αυτό δεν έχει σημασία. Εκείνο που τον προσδιορίζει ως άνθρωπο και ως χαρακτήρα δεν είναι το ποιος είναι κάτω από τη μάσκα, το όνομα του δηλαδή και το πρόσωπο του, αλλά οι πράξεις του.

Και αυτό είναι αλήθεια όχι μόνο για ένα φανταστικό χαρακτήρα, αλλά και για όλους εμάς, τους υπερήρωες της καθημερινότητας.

Στόχοι VS Συνήθειες

Είμαστε λοιπόν, ότι επανειλημμένως κάνουμε.

Αυτό είναι γνωστό από τα αρχαία χρόνια και είναι ένα μάθημα που οπωσδήποτε πρέπει να κατανοήσεις καλά, αν θέλεις να αλλάξεις κάτι στη ζωή σου, καθώς ότι στόχο και αν θες να πετύχεις δε θα είναι προϊόν ενός μεμονωμένου συμβάντος, αλλά μιας συνεχόμενης διαδικασίας.

Ένας άντρας πχ που έχει ένα καλλίγραμμο και ελκυστικό σώμα, το έχει γιατί απέκτησε τη συνήθεια να γυμνάζεται συχνά και να προσέχει τη διατροφή του. Κάποιος άλλος είναι καλός με τις γυναίκες γιατί έχει αποκτήσει τη συνήθεια να προσεγγίζει κάποια που του αρέσει, να φλερτάρει και να μην παίρνει την απόρριψη ως απόδειξη της αξίας του ως άντρα. Και φυσικά εκείνος που είναι η ψυχή της παρέας έχει αποκτήσει τη συνήθεια να μιλάει με όλους, να συνδέεται μαζί τους και να μοιράζεται απόψεις, ιστορίες και συναισθήματα.

Όπως καταλαβαίνεις, το να θέτεις στόχους είναι χρήσιμο γιατί σου δίνει έναν προορισμό. Όμως το πάν για να πας εκεί, είναι η διαδρομή. Και η διαδρομή έχει σχέση με τις πράξεις και τη δράση που αναλαμβάνεις καθημερινά. Γι’ αυτό μη σκέφτεσαι τόσο τους στόχους που θες να πετύχεις. Αν θες να αλλάξεις κάτι, χτίσε νέες συνήθειες.

Θες να αλλάξεις τις συνήθειες σου στο φλερτ; Δες εδώ

Οι κακές συνήθειες

Οι έρευνες τα τελευταία χρόνια έχουν δείξει ότι λειτουργούμε περισσότερο στον αυτόματο πιλότο από όσο πραγματικά πιστεύουμε. Ο βραβευμένος με νόμπελ οικονομικών, ψυχολόγος Daniel Kahneman παρομοιάζει την ανθρώπινη σκέψη, ως δύο ηθοποιούς στην ίδια ταινία. Το συνειδητό μέρος, που πιστεύει πως είναι ο πρωταγωνιστής, αλλά στην πραγματικότητα είναι κομπάρσος και το ασυνείδητο που είναι ο πραγματικός πρωταγωνιστής.

Το μεγαλύτερο μέρος λοιπόν της καθημερινότητας σου, είναι κάπως αυτοματοποιημένο. Αυτό ισχύει για τα πάντα. Από τη συμπεριφορά σου, τις αντιδράσεις σου, μέχρι τον τρόπο με τον οποίο σκέπτεσαι και ερμηνεύεις τα γεγονότα γύρω σου.

Και εδώ ελλοχεύει ο πρώτος κίνδυνος για οποιονδήποτε θέλει να αλλάξει και να πετύχει τους στόχους του. Πρέπει πρώτα να αντιληφθεί και να αντιμετωπίσει τις κακές συνήθειες του. Εκείνες που τον κρατάνε πίσω.

Για να το κάνεις αυτό πρέπει πρώτα να κατανοήσεις το λόγο για τον οποίο αυτές οι συνήθειες έχουν δημιουργηθεί. Και ο λόγος είναι απλός. Ο στόχος τους και το κέρδος που εσύ παίρνεις από αυτές, είναι η αντιμετώπιση δύο καταστάσεων, του στρες και της βαρεμάρας. Όχι με τον πιο ιδανικό τρόπο, όμως προσφέρουν άμεση ανακούφιση και επιβράβευση και αυτό είναι που κάνει την απαλλαγή από τις κακές συνήθειες, μια δύσκολη διαδικασία. Αλλάζοντας πραγματικά: Πώς να δημιουργήσεις νέες συνήθειες

Για παράδειγμα, το στρες και το άγχος που νιώθεις όταν σκέφτεσαι πως θες να προσεγγίσεις και να μιλήσεις σε μια κοπέλα στο μπαρ, είναι το σημάδι που πυροδοτεί μια αυτόματη απόκριση. Αυτή μπορεί να είναι η υπερβολική κριτική στον εαυτό σου, η αποφυγή ή η προσπάθεια να εκλογικεύσεις την κατάσταση και να βρεις λόγους για να μην κάνεις την κίνηση. Και από τη στιγμή που αποφεύγεις και δεν προσεγγίζεις, το στρες και το άγχος υποχωρούν και έρχεται η επιβράβευση μέσω της προσωρινής ανακούφισης.

Χτίζοντας νέες συνήθειες

Οι κακές συνήθειες όμως λειτουργούν και σε ανακουφίζουν μόνο προσωρινά, αποτρέποντας σε από το να πετύχεις τους στόχους σου.

Οπότε τώρα θα με ρωτήσεις.

Πώς λοιπόν απαλλάσσομαι από τις κακές συνήθειες και πώς χτίζω καινούριες;

Πρώτα πρέπει να κατανοήσεις τη μορφολογία τους.

Μια συνήθεια ουσιαστικά χωρίζεται σε τρία μέρη. Το ερέθισμα, την αυτόματη απόκριση και τέλος την επιβράβευση. Και όπως είπαμε, οι κακές συνήθειες δημιουργούνται και διαιωνίζονται γιατί αντιμετωπίζουν το στρες και τη βαρεμάρα. Καταστάσεις που αποτελούν και το ερέθισμα που ξεκινά την αυτόματη διαδικασία.

Αν λοιπόν θες να τις αλλάξεις θα πρέπει στο ίδιο ερέθισμα, να αντιδράσεις διαφορετικά και να επιβραβευτείς για αυτό. Αυτό φυσικά δεν είναι εύκολο και σε αρκετές περιπτώσεις χρειάζεται επιμονή και προσπάθεια.

Το μυστικό εδώ είναι να κάνεις μικρά βήματα κάθε φορά και οι στόχοι που θέτεις να είναι θετικοί, δηλαδή να εστιάζεις στο να κάνεις σε μεγαλύτερη συχνότητα τη συμπεριφορά που θες να υιοθετήσεις και όχι στο να μειώσεις τη συμπεριφορά που θες να αλλάξεις.

Για παράδειγμα, κάποιος που θέλει να χτίσει ένα γυμνασμένο σώμα, αντί να γυρίσει σπίτι να αράξει όταν φεύγει κουρασμένος από τη δουλειά του, μπορεί να θέσει ως στόχο απλά να πηγαίνει απευθείας στο γυμναστήριο και αργότερα να επιβραβεύσει τον εαυτό του με έναν έπαινο ή κάποιον άλλο τρόπο. Αργότερα αφού το να πάει στο γυμναστήριο έχει γίνει συνήθεια μπορεί να ψαχτεί περισσότερο με ασκήσεις και να κάνει μια πιο έντονη γυμναστική μέρος της καθημερινότητας του.

Η περίοδος του πόνου

Δυστυχώς οι συνήθειες δεν αλλάζουν εύκολα. Και ιδιαίτερα εκείνες που σχετίζονται με το άγχος και το στρες. Το πρόβλημα συνήθως είναι πως οι κακές συνήθειες μας επιβραβεύουν και μας ανακουφίζουν άμεσα από αυτό το συναίσθημα, έστω και για λίγο, ενώ οι καλές συνήθειες, εκείνες που θα μας βοηθήσουν να πετύχουμε τους στόχους μας, αργούν να δείξουν αποτελέσματα.

Γι’ αυτό, πάντα πριν εδραιωθεί μια νέα συνήθεια, υπάρχει η λεγόμενη περίοδος του πόνου.

Είναι η περίοδος που χρειάζεται να επιβληθείς στον εαυτό σου και να του πας κόντρα, μέχρι σιγά-σιγά να εξασθενίσει η παλιά συμπεριφορά και να εδραιωθεί η καινούργια. Είναι η περίοδος που πρέπει να αντισταθείς στο αίσθημα της πείνας, της κούρασης, της βαρεμάρας και του έντονου άγχους. Και φυσικά είναι η περίοδος που θα πρέπει να σπρώξεις τον εαυτό σου να κάνει κάτι το οποίο δείχνει να μην έχει άμεση επιβράβευση, για χάρη ενός μελλοντικού αποτελέσματος.

Τα Χριστούγεννα έρχονται και μαζί με αυτά πλησιάζει και η αυγή της νέας χρονιάς. Όποιες και αν είναι οι ευχές, οι επιθυμίες και οι στόχοι σου για το νέο έτος, φρόντισε να μην εστιάσεις τόσο σε αποδόσεις και αποτελέσματα αλλά στη διαδικασία.

Και αν κάποιες από αυτές τις ευχές και τις επιθυμίες σου έχουν σχέση με το φλερτ και τις σχέσεις, μη διστάσεις. Όλη η ομάδα του Men’s bible είμαστε εδώ να ακούσουμε εσένα, τους προβληματισμούς σου και την ιστορία που έχεις να μας διηγηθείς.