Άνδρας ή Παιδί; Τι σημαίνει Αρρενωπότητα στις μέρες μας

Κάποτε τα πράγματα ήταν πιο απλά. Υπήρχαν οι παλιοί ορισμοί για την Αρρενωπότητα, οι οποίοι εκφράζονταν μέσα από την αντίθεση. Πρακτικά ο άνδρας οριζόταν από το ότι δεν ήταν γυναίκα. Και ο ρόλος του ήταν ξεκάθαρος. Είχε μεγαλύτερη σωματική δύναμη από τις γυναίκες, οπότε οριζόταν από αυτό: κυνηγός, στρατιώτης, εργάτης, χτίστης.

Οι γυναίκες αρχικά ήταν αντικείμενα, μετά πολίτες δεύτερης κατηγορίας, ανίκανες να έχουν χρήματα ή ιδιοκτησία. Οπότε οι άνδρες ήταν αυτοί που παρείχαν, που κέρδιζαν το ψωμί της ημέρας και οι αρχηγοί της οικογένειας. Οι γυναίκες μεγάλωναν τα παιδιά και έκαναν τις οικοκυρικές εργασίες.

Και κάπου ο χρόνος προχώρησε. Η τεχνολογία άλλαξε την καθημερινότητα και την φύση των δουλειών, και οι γυναίκες (ορθώς) εξισώθηκαν με τους άνδρες. Άλλαξε και η κοινωνία, δίνοντας στις γυναίκες ίσα δικαιώματα και ευθύνες. Επιπλέον έγιναν επαναστάσεις και στην ιατρική, επιτρέποντας στις γυναίκες να ελέγχουν τη γονιμότητά τους και να μπορούν να κάνουν σεξ όσο ελεύθερα όσο και οι άνδρες, απολαμβάνοντας τη σεξουαλικότητά τους σε ίσο βαθμό.

Όταν οι γυναίκες απέκτησαν τους ίδιους κοινωνικούς ρόλους με τους άνδρες, οι μεγάλες διαφορές εξανεμίστηκαν και έγιναν σε πολλές περιπτώσεις διαφορές φυσιολογίας. Ναι, οι μεγαλύτεροι μύες είναι ακόμα cool, αλλά χρήσιμοι μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, με μικρή επίδραση στην καθημερινή ζωή.

Αλλά πόσο άσχημο είναι να ορίζεις τον εαυτό σου μέσω του αντίθετου; (ειδικά τώρα πια που δεν υπάρχει αντίθετο;)

Άρα, πως ορίζεται πια ο άνδρας;

Η κοινωνική αλλαγή ανάμεσα στους άντρες και τις γυναίκες συνέβη απίστευτα γρήγορα. Η ισότητα των φύλων πέρασε στους νόμους και στην κοινωνία μόλις τα τελευταία 100 χρόνια και ακόμα δεν έχει «χωνευτεί» από όλους μας. 100 χρόνια, μπροστά στα χιλιάδες έτη στερεότυπων και κοινωνικών δομών, είναι πολύ λίγα. Οπότε δεν πρέπει να μας κάνει εντύπωση που πολλοί άνδρες είναι ακόμα μπερδεμένοι.

Πρακτικά, ακόμα ολόκληρη η κοινωνία δεν έχει κατανοήσει τις αλλαγές που έγιναν και προσπαθούμε όλοι να προσαρμοστούμε. Ή όπως λέει και ένα αμερικάνικο ρητό: «οι άνδρες πια νιώθουν ανεπαρκείς, επειδή ξέμειναν από αρκούδες να κυνηγήσουν»

Είναι φυσικό για πολλούς από εμάς να ανατρέχουν στο παρελθόν για να βρουν πρότυπα αρσενικής ταυτότητας. Πίσω στις «παλιές καλές μέρες», όπου «υπήρχαν άνδρες» (μόνο που παρεμπιπτόντως οι μέρες ήταν «καλές» μόνο αν ήσουν λευκός, μεσαίας τάξης χριστιανός).

Προσπαθούν να γυρίσουν λοιπόν στις μέρες όπου οι ρόλοι ήταν πιο ξεκάθαροι και προφανείς, πιο άσπροι και μαύροι, και δεν υπήρχαν όλες αυτές οι ενδιάμεσες αποχρώσεις που σε μπερδεύουν. Δυστυχώς όμως αυτά τα μοντέλα συμπεριφοράς δεν μπορούν να εφαρμοστούν πια στην κοινωνία που ζούμε.

Το ίδιο ισχύει και για όλα τα ορόσημα ωριμότητας και ενηλικίωσης.

Άνδρας ή Παιδί; Τι σημαίνει Αρρενωπότητα στις μέρες μας

Ορόσημα αρρενωπότητας

Βλέπεις η πορεία προς τον ανδρισμό δεν ήταν ποτέ ξεκάθαρη. Η μετάβαση από το «αγόρι» στον «άνδρα», δεν ήταν ποτέ απολύτως σαφής.

Η μετάβαση των γυναικών στη φυσική ωριμότητα οριζόταν κάπως από την πρώτη τους περίοδο, οι άνδρες δεν είχαν τέτοια εμφανή διαχωριστική γραμμή, οπότε αναπτύχθηκαν πολλά τελετουργικά ενηλικίωσης. Θεωρούσουν άνδρας, όταν σκότωνες το πρώτο σου άγριο θηρίο ή μετά από κάποια άλλη δοκιμασία που αυθαίρετα είχε τεθεί. Αργότερα, στις δυτικές κοινωνίες τέθηκαν άλλα ορόσημα: η αποφοίτηση από το σχολείο, το τελείωμα της στρατιωτικής θητείας, ο γάμος κλπ.

Αλλά όπως η κοινωνία άλλαζε, το ίδιο άλλαξαν και τα τελετουργικά αυτά, που εν τέλει έχασαν και το νόημά τους. Ζούμε σε έναν κόσμο όπου τα πανεπιστημιακά πτυχία δεν λένε και πολλά, καθώς δεν εξασφαλίζουν επαγγελματική αποκατάσταση, όπου τα χρέη μαζεύονται, τα ακίνητα έχουν γίνει βαρίδια που απειλούν να μας πνίξουν. Επιπλέον, όχι μόνο οι δουλειές έχουν γίνει δυσεύρετες και κακοπληρωμένες, αλλά η έννοια της απασχόλησης στην ίδια εταιρεία μέχρι τη σύνταξη έχει εκλείψει. Ο μέσος Ευρωπαίος μένει σε μια δουλειά 3 με 5 χρόνια, προτού προχωρήσει στην επόμενη και αυτό εν μέσω μεγάλης αβεβαιότητας.

Άρα δεν πρέπει να μας προκαλεί έκπληξη που τόσοι πολλοί άνδρες, αφήνουν την «ενηλικίωση» για αργότερα. Η ζωή που τους είπαν να περιμένουν δεν υπάρχει πια και αυτή που τους πούλησαν είναι ελαττωματική.

Παρόμοια, και άλλα κοινωνικά αυτονόητα του παρελθόντος, όπως ο γάμος και η ανατροφή παιδιών, έχουν χάσει την επίδραση που είχαν παλιά. Ο ορισμός της «οικογένειας» έχει αλλάξει ριζικά, ειδικά τα τελευταία 20 χρόνια. Οι γυναίκες πια δεν εξαρτώνται από τους συζύγους τους για οικονομική υποστήριξη και τα υψηλά ποσοστά διαζυγίων καταδεικνύουν ότι όλο και περισσότερα παιδιά μεγαλώνουν σε μονο-γονεϊκές οικογένειες.

Ο γάμος λοιπόν δεν έχει πια την κοινωνική σημασία που είχε κάποτε, ούτε σημαίνει πια τόσα πολλά. Η σύγχρονη κουλτούρα έχει καταστήσει φυσιολογική την μονο-γονεϊκή οικογένεια, όπου τους κανόνες για το τι σημαίνει οικογένεια τους αποφασίζει εσύ ο ίδιος και όχι η κοινωνία εκ των προτέρων.

Άρα τελικά πότε γίνεσαι Άνδρας;

Το πρόβλημα είναι ότι δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στο τελετουργικό και στα εξωτερικά ορόσημα (γάμος, δουλειά κλπ) όταν πρόκειται να χαρακτηρίσουμε κάποιον «άνδρα». Όμως ζούμε σε καιρούς που έχουν αλλάξει, όσο κι αν προσπαθήσουμε να γυρίσουμε πίσω το ρολόι σε μια απλούστερη εποχή (όπως την φτιάχνει η νοσταλγία και η φαντασία).

Όταν λοιπόν τα εξωτερικά ορόσημα της «ενηλικίωσης» δεν σημαίνουν απολύτως τίποτα, πρέπει να ψάξουμε μέσα μας να βρούμε τι είναι αυτό που μας κάνει από «παιδιά», «άντρες». Η διαφορά ενός αγοριού και ενός άνδρα έχει να κάνει και με το μυαλό, όσο και με το σώμα.

Ο άνδρας αποδέχεται και διαχειρίζεται τις ευθύνες του, απέναντι στον ίδιο, την οικογένειά του και την κοινωνία. Ένα αγόρι όχι.

Ο άνδρας έχει πειθαρχία και αυτοέλεγχο, το παιδί είναι σκλάβος των παρορμήσεων και των επιθυμιών του.

Ο άνδρας έχει ισχυρά όρια και τα εξασκεί. Έχει στάνταρ τα οποία διατηρεί για τον ίδιο και τους άλλους, και δεν τους αφήνει να τα ξεπερνούν.

Ο άνδρας δεν επαναπαύεται, παλεύει για τους στόχους, τις φιλοδοξίες και τα όνειρά του. Και ακόμα και όταν αποτυγχάνει, ξέρει ότι είναι καλύτερα επειδή προσπάθησε, επειδή δεν έμεινε στάσιμος.

Ο άνδρας είναι αρκετά άνετος με τον εαυτό του για να γνωρίζει ότι είναι ευαίσθητος και να ακούει τα συναισθήματά του. Δεν τον απασχολεί όμως ο φόβος της κριτικής των άλλων, ούτε χρειάζεται την επιβεβαίωσή τους.

Ο άνδρας έχει αίσθηση του σκοπού του, που τον παρακινεί. Το αγόρι απλά υποκύπτει στην μαλθακότητα και την καλοπέραση.

Ο άνδρας αναζητά να δημιουργήσει την θέση του στον κόσμο μέσα από τις πράξεις του. Το αγόρι κάνει απλά το ελάχιστο δυνατό που χρειάζεται.

Αυτή είναι η μοντέρνα αρρενωπότητα. Έχει να κάνει με την συμπεριφορά σου και τον τρόπο σκέψης σου και όχι με την εξωτερική επιβεβαίωση από τους άλλους. Δεν έχει να κάνει με το πόσα μούσια και τατουάζ έχεις (και τα δύο της μόδας), πόσα κιλά σηκώνεις ή με το πόσες γυναίκες έχει πάει.

Άσε λοιπόν τους άλλους να ψάχνουν σε εξωτερικά χαρακτηριστικά να τους πουν αν είναι άνδρες. Οι υπόλοιποι ας συνεχίσουμε απλά τον δρόμο μας, δημιουργώντας και φτιάχνοντας τον κόσμο στον οποίο θέλουμε να ανήκουμε.

Και επειδή το θέμα του τι σημαίνει άνδρας και αρρενωπότητα στις μέρες μας έχει πολύ ουσία ακόμη, σε περίπτωση που σας ενδιαφέρει, θα επανέλθουμε.