Ψυχικό Τραύμα και πως το ξεπερνάς

Πόλεμος. Απώλεια κάποιου κοντινού μας. Φόνος. Κακοποίηση. Βία. Δυστύχημα. Αυτές είναι οι λέξεις που έρχονται στο μυαλό των περισσότερων όταν ακούν τις λέξεις «ψυχικό τραύμα».

Και μέχρι λίγα χρόνια πριν κι εγώ κάπως έτσι σκεφτόμουν.

Αλλά καθώς ξεκίνησα το ταξίδι μου, συνειδητοποίησα ότι το ψυχικό τραύμα έχει πολύ μεγαλύτερο εύρος απ’ όσο νόμιζα αρχικά.

Οπότε είναι πολύ πιθανό ότι κάποιο ψυχικό τραύμα μπορεί να είναι και για εσένα η αφετηρία για την έλλειψη αυτοπεποίθησης, τις περιοριστικές πεποιθήσεις, τις μη λειτουργικές συμπεριφορές και τα αρνητικά συναισθήματα που σε αποτρέπουν από το να δημιουργήσεις τη ζωή που ήθελες.

Τι είναι το ψυχικό τραύμα

Εξ ορισμού, το ψυχικό τραύμα είναι μια οδυνηρή ζωηρή ανάμνηση από κάποιο γεγονός που το ζήσαμε ως πολύ επίπονο, αγχωτικό και τρομακτικό και το οποίο είναι κρυμμένο από το συνειδητό μας.

Και η σημαντική φράση εδώ είναι το «που το ζήσαμε ως». Δηλαδή δεν έχει σημασία να ήσουν αντικειμενικά σε κίνδυνο ή όχι. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι ο εγκέφαλός σου θεωρούσε ότι ήσουν.

Και γνώριζε ότι εκτός κι αν μάθαινε πώς να προσαρμοστεί σε αυτή την κατάσταση, θα ήσουν σε μεγάλο μακροχρόνιο πόνο (είτε σωματικό είτε ψυχικό).

Οπότε δημιούργησε μια σειρά από άμυνες στο ασυνείδητο μέρος σου ώστε όχι μόνο να επιβιώσεις σε εκείνη τη φάση, αλλά και σε κάθε άλλη παρόμοια απειλή στο μέλλον.

Παρόμοια με το πώς σχηματίζεται ένας κάλος στο δέρμα μας, προκειμένου να μας προστατεύσει από την πίεση σε εκείνο το σημείο. Είναι αντιαισθητικό και άβολο, αλλά το σώμα προστατεύεται έτσι. Το ίδιο ισχύει και με κάθε ψυχικό τραύμα.

Ψυχικό Τραύμα και πως το ξεπερνάς

Στα παιδικά χρόνια

Και όλη αυτή η διαδικασία, παρ’ όλο που συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή μας, είναι ιδιαίτερα ενεργή στην παιδική μας ηλικία. Αυτό συμβαίνει επειδή τότε εξαρτόμαστε εντελώς για την επιβίωσή μας από τους γονείς μας και όσους μας φροντίζουν.

Δεν μπορούμε να φάμε μόνοι μας, δεν μπορούμε να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας από κάποια απειλή, δεν μπορούμε καλά –καλά να μετακινηθούμε.

Κι αυτό σημαίνει ότι κάθε κατάσταση που μας κάνει να νιώθουμε μεγάλη ανασφάλεια, εύκολα ερμηνεύεται ως απειλητική, κάνοντας τον εγκέφαλό μας να μπει σε κατάσταση επιβίωσης και αλλάζοντας για πάντα την οπτική μας για τον κόσμο και την θέση μας σε αυτόν.

Αυτό μπορεί να σου ακούγεται κάπως τραβηγμένο, αλλά πραγματικά δεν χρειάζονται πολλά.

Απλά και μόνο ένα σχετικά ασήμαντο γεγονός στα πρώτα χρόνια της ζωής σου και ο εγκέφαλός σου σχηματίζει μια απλή αιτιολογία για το για ποιο λόγο συμβαίνει και ποια συμπεριφορά θα σε βοηθήσει να επιβιώσεις αυτού του γεγονότος, όπως και παρόμοιων γεγονότων στο μέλλον.

Παραδείγματα

Για παράδειγμα, μπορεί η μητέρα σου να σε πήγε στον παιδικό σταθμό όταν ήσουν τριών χρονών. Και εκείνη τη στιγμή, ο εγκέφαλός σου μπορεί να πίστεψε ότι αυτό συμβαίνει επειδή έκανες εσύ κάποιο λάθος και πως η οικογένειά σου σε εγκαταλείπει. Ίσως σου φαίνεται άσχημο γεγονός, αλλά στην πραγματικότητα, ο εαυτός σου ήθελε απλά να σου διδάξει τι να κάνεις στο μέλλον προκειμένου να μην σε εγκαταλείπουν.

Ο πατέρας σου μπορεί να έδινε προτεραιότητα στη δουλειά του αντί να περνάει χρόνο μαζί σου. Και σαν αποτέλεσμα, μπορεί να θεώρησες ότι δεν αξίζεις.

Ίσως κάποια στιγμή επέστρεψες σπίτι με μια ζωγραφιά που είχες βάλει όλη σου την προσπάθεια, μόνο και μόνο για να σου πει η μητέρα σου ότι δεν θα γίνεις καλός στην τέχνη επειδή χρωμάτισες και εκτός των περιγραμμάτων. Και από εκείνη τη στιγμή, δημιουργήθηκε μέσα σου η υπόνοια πως ότι κι αν κάνεις δεν είναι ποτέ αρκετά καλό.

Ή ίσως σε πείραζαν οι συμμαθητές στο σχολείο, οπότε γρήγορα θεώρησες μέσα σου ότι είσαι αδύναμος να υπερασπιστείς τον εαυτό σου, οπότε προσαρμόστηκες κλεινόμενος στον εαυτό σου και αποσυρόμενος κάθε φορά που είσαι ανάμεσα σε κόσμο.

Κάθε παιδί περνάει τις δικές του μοναδικές καταστάσεις και πολλές φορές είναι και πολύ πιο ήπιες από όσες περιέγραψα πιο πάνω. Όμως ένα περιπαικτικό γέλιο, ένα επικριτικό βλέμμα ή ακόμα και η σιωπή μπορεί να παρερμηνευτούν από ένα μικρό παιδί ως απειλές και να το οδηγήσουν σε καταστροφικές συνέπειες στη ζωή του.

Και τώρα που είσαι ενήλικας, όποτε είσαι στρεσαρισμένος, πολλά από αυτά τα τραύματα εμφανίζονται ξανά και επηρεάζουν τις σκέψεις σου, τις αποφάσεις σου, τις συμπεριφορές σου.

Όπως φαντάζεσαι, το να παίρνεις αποφάσεις στηριζόμενος σε μαθήματα που πήρες όταν ήσουν παιδί, πιθανότητα δεν είναι ο καλύτερος δρόμος για εσένα.

Θες να δημιουργήσεις το νέο σου εαυτό; Δες εδώ.

Αλλά υπάρχουν και καλά νέα

Δεν είναι αργά για να αλλάξεις.

Δεν έχει σημασία τι ηλικία έχεις, τι είδος εμπειριών έχεις ζήσει και πόσο έχεις πιστέψει σε αυτά τα ψέματα που σε πάνε πίσω.

Ποτέ δεν είναι αργά για να ξεπεράσεις αυτές τις πεποιθήσεις και συμπεριφορές που ανέπτυξες όταν ήσουν πολύ μικρός για να κατανοήσεις πως λειτουργεί ο κόσμος και ποια είναι η θέση σου σε αυτόν.

Δεν είναι αργά για να απελευθερωθείς από την ανησυχία που νιώθεις όποτε βγαίνεις έξω από τη ζώνη άνεσης.

Δεν είναι αργά για να επουλώσεις τις πληγές.

Και είμαστε όλοι εδώ για να σε βοηθήσουμε.