Πως να αποκτήσεις Πραγματική Αυτοπειθαρχία

Κατά πάσα πιθανότητα, κάποια στιγμή στη ζωή σου, προσπάθησες να αλλάξεις τον εαυτό σου και τη συμπεριφορά σου βασισμένος μονάχα στη θέληση σου.

Και κατά πάσα πιθανότητα, απέτυχες παταγωδώς. Όμως είναι λογικό και φυσιολογικό.

Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων που κάποιος παλεύει να πετύχει μια αλλαγή πιέζοντας τον εαυτό του, η κατάληξη είναι κοινή.

Και αυτό γιατί οι περισσότεροι από εμάς, πιστεύουν πως αυτοπειθαρχία σημαίνει ισχυρή θέληση.

Αν πχ, κάποιος ξυπνάει καθημερινά στις 6 το πρωί, τρώει πρωινό με βρώμη και ασπράδια αυγών, προπονείται με βάρη για δύο ώρες και όλα αυτά πριν καλά καλά ξυπνήσει, υποθέτουμε πως το πετυχαίνει με ισχυρή θέληση.

Πως πιέζει τον εαυτό του κάθε μέρα για να σηκωθεί και να ακολουθήσει το συγκεκριμένο πρόγραμμά.

Όχι, αυτό δεν ισχύει.

Πρώτα απ’ όλα αν γνωρίζεις κάποιον που ακολουθεί μακροπρόθεσμα κάποιο αντίστοιχο πρόγραμμά, θα παρατηρήσεις κάτι πολύ απλό και συνάμα τρομαχτικό πάνω του. Πως το απολαμβάνει.

Η άποψη πως η αυτοπειθαρχία ισούται με ισχυρή θέληση και με την ικανότητα να πιέζεις όλη την ώρα τον εαυτό σου, σαμποτάρει τις προσπάθειες σου να πετύχεις οποιαδήποτε αλλαγή.

Γιατί, όπως μπορεί να σου εκμυστηρευτεί οποιοσδήποτε έχει δοκιμάσει να ακολουθήσει κάποια αυστηρή και περιοριστική δίαιτα, στο τέλος καταλήγεις χειρότερα απ’ ότι όταν ξεκίνησες.

Το πρόβλημα είναι πως η θέληση λειτουργεί ακριβώς όπως οι μύες στο σώμα μας. Αν την προπονήσεις θα μεγαλώσει. Αλλά αν υπερβάλεις, τότε θα καταπονήσεις τον εαυτό σου και στην πρώτη στιγμή αδυναμίας θα οπισθοχωρήσεις.

Γι’ αυτό και ενώ μπορεί πχ, τις πρώτες εβδομάδες μιας αυστηρής διατροφής όλα να δουλεύουν ρολόι, στην τρίτη εβδομάδα να υποπέσεις σε διατροφικές αμαρτίες και να χάσεις οποιαδήποτε πρόοδο είχες κάνει.

Η νοοτροπία πως η αυτοπειθαρχία ισούται με ισχυρή θέληση και με την ικανότητα να πιέζεις τον εαυτό σου, δημιουργεί μια κατάσταση που μοιάζει με το γνωστό φιλοσοφικό ερώτημα με το αυγό και την κότα.

Για να χτίσεις την θέληση σου χρειάζεσαι να πειθαρχήσεις στον εαυτό σου για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Ταυτόχρονα όμως, για να έχεις αυτοπειθαρχία χρειάζεσαι μεγάλα αποθέματα ατόφιας θέλησης.

Οπότε ποιο από τα δύο πάει πρώτο και πως τελικά ξεκινάς για να πετύχεις κάποια αλλαγή στη ζωή σου;

Ευτυχώς ο λόγος που το παράδοξο της αυτοπειθαρχίας μοιάζει με αίνιγμα, είναι γιατί η νοοτροπία «αυτοπειθαρχία ίσον πιέζω όλη την ώρα τον εαυτό μου» είναι λανθασμένη.

Γιατί η αγνή και ατόφια θέληση δεν αρκεί

Η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν βασίζεται στη λογική. Ναι, η λογική και οι ιδέες που έχουμε μπορούν να επηρεάσουν τις αποφάσεις που παίρνουμε, ωστόσο τα συναισθήματα μας είναι αυτά που έχουν τον τελευταίο λόγο.

Το πώς νιώθουμε είναι και αυτό που καθορίζει και τι εν τέλει κάνουμε.

Και τείνουμε να κάνουμε οτιδήποτε μας κάνει να νιώθουμε ευχάριστα και να αποφεύγουμε οτιδήποτε μας κάνει να νιώθουμε άσχημα.

Και ο μονός τρόπος να αποφύγουμε αυτό που μας κάνει να νιώθουμε ευχάριστα και να κάνουμε αυτό που μας κάνει να νιώθουμε δυσάρεστα, είναι να πιέσουμε τον εαυτό μας μέσω της θέλησης μας.

Να αρνηθούμε τις επιθυμίες μας και να κάνουμε πράξη αυτό που ξέρουμε ότι πρέπει να γίνει.

Κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας αυτή η «θυσία» των προσωπικών απολαύσεων αντιμετωπιζόταν ως αρετή.

Μοναχοί χτυπούσαν τους εαυτούς τους με μαστίγια και απείχαν από το φαγητό για μέρες. Στρατιές από άνδρες ορμούσαν στη μάχη και θυσίαζαν τη ζωή τους χωρίς να υπάρχει ουσιαστικός λόγος ή να γνωρίζουν το γιατί, απλά αυτές ήταν οι εντολές τους.

Κάπως έτσι λοιπόν εδραιώθηκε στο μυαλό του μοντέρνου ανθρώπου πως η θέληση και η αυτοπειθαρχία είναι ταυτόσημα και πως αυτοπειθαρχία σημαίνει να αρνείσαι τα συναισθήματα σου.

Κατά κάποιον τρόπο η ιδέα ήταν πως αν μπορείς να αρνηθείς τις ορμές και τα συναισθήματα σου θα δρας πιο ενάρετα και σωστά.

Αυτή η ένωση της θέλησης με την ηθική έγινε με καλές προθέσεις. Οι άνθρωποι κατά το παρελθόν, σωστά αντιλαμβάνονταν πως αν κάποιος αφεθεί στα συναισθήματα του και τις ενστικτώδεις επιθυμίες του, τότε θα καταλήξει ναρκισσιστής και κόπανος.

Το πρόβλημα ωστόσο είναι πως:

α) Δεν μπορείς να καταπιέζεις τα συναισθήματα σου και τις επιθυμίες σου όλη την ώρα.

β) Η νοοτροπία αυτή, σε κάνει να νιώθεις ντροπή για όλα εκείνα που επιθυμείς και για τον εαυτό σου.

Γιατί κάθε φορά που θα αποτυγχάνεις να επιβληθείς στον εαυτό σου για να πετύχεις αυτό που θες, θα τα βάζεις με εσένα. Θα βλέπεις τον εαυτό σου ως ανίκανο και θα νιώθεις ντροπή για το γεγονός πως πχ, θες να τρως πίτσα και όχι μπρόκολο.

Και σε περίπτωση που δεν το ξέρεις η ντροπή σε καταστρέφει

Αν και η πειθαρχία μέσω της ισχυρής θέλησης δουλεύει βραχυπρόθεσμα, μακροπρόθεσμα δεν αποδίδει.

Γιατί αν πχ, απαγορεύσεις στον εαυτό σου να τρώει τα αγαπημένα σου φαγητά και του επιβάλεις να τρώει μονάχα μπρόκολο, βραστή πατάτα και βραστό στήθος κοτόπουλο συμβαίνει το εξής:

Η επιθυμία και τα συναισθήματα σου δεν παύουν να υφίστανται και όταν αυτά συγκρούονται με τη λογική και με αυτά που επιβάλει η θέληση, μέσα σου δημιουργείται μια δυσάρεστη ένταση.

Όσο περνάει η ώρα και ο χρόνος, αυτή η συναισθηματική ένταση μέσα σου μεγαλώνει. Η επιθυμία για την πίτσα δεν εξαφανίζεται λόγω της θέλησης. Όσο νιώθεις την απαγορευμένη επιθυμία, η ντροπή που νιώθεις για το γεγονός αυτό μεγαλώνει.

Και κάποια στιγμή αυτή η ένταση γίνεται αβάσταχτη και καταλήγει σε ένα εκ των δύο σεναρίων.

Το πρώτο σενάριο είναι να φτάσεις στην κατάχρηση. Να παραδοθείς στα ένστικτα και τις επιθυμίες σου και να αρχίσεις να τρως πίτσα μέχρι να μην μπορείς να σηκωθείς όρθιος από το τραπέζι.

Όπως καταλαβαίνεις το σενάριο αυτό δεν οδηγεί κάπου καλά και δυστυχώς δεν σε ανακουφίζει πραγματικά από την ένταση που νιώθεις μέσα σου. Γιατί αφού το ευχαριστηθείς, η ντροπή για τον εαυτό σου και η ενοχή για το γεγονός πως υποχώρησες επιστρέφουν δριμύτερες και πιο ισχυρές.

Το άλλο σενάριο είναι να αποδράσεις από αυτή την ενοχλητική ένταση και να «μουδιάσεις» τον εαυτό σου απέναντι στα δυσάρεστα συναισθήματα. Έτσι αποσπάς την προσοχή σου με κάτι άλλο.

Video games, σειρές, αλκοόλ, εργασία κλπ, είναι μερικά από τα πιο κοινά πράγματα που κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι για να αποσπάσουν την προσοχή τους από δυσάρεστα συναισθήματα και καταστάσεις.

Ωστόσο, ούτε και αυτή η στρατηγική επιλύει το πρόβλημα, γιατί δεν μπορείς να αναισθητοποιήσεις τον εαυτό σου στην ντροπή.

Το πρόβλημα είναι πως μπορείς με τη θέληση σου να επιβάλεις στον εαυτό σου να πάει γυμναστήριο ή να τρώει πιο υγιεινά ή να κάνεις οτιδήποτε άλλο για να πετύχεις την αλλαγή που θες.

Αλλά αν δεν το απολαμβάνεις, θα καταλήξεις να χάσεις τη διάθεση σου και θα τα παρατήσεις.

Για αυτό τον λόγο χρειάζεται να προσεγγίσεις την αυτοπειθαρχία με έναν πιο συναισθηματικά υγιή τρόπο και να δουλέψεις σε αρμονία με τα συναισθήματα σου αντί να τους πας κόντρα.

Εν τέλει, η αυτοπειθαρχία δε βασίζεται στην αυτοτιμωρία και την ισχυρή θέληση, αλλά σε κάτι άλλο, στην αυτοαποδοχή.

Θες να πετύχεις την αλλαγή και να ξεπεράσεις τη ντροπή στο φλερτ; Δες εδώ

Αυτοπειθαρχία μέσω της αυτοαποδοχής

Ας πούμε ότι είσαι εικοσιπέντε κιλά παραπάνω και θες να αδυνατίσεις. Ταυτόχρονα όμως, είσαι και μεγάλος οπαδός  της πίτσας και των σουβλακιών και τρως κάθε εβδομάδα μια-δύο πίτσες και αρκετά σουβλάκια.

Δοκίμασες αρκετές δίαιτες, είπες στην σύντροφο σου να μην ξαναπαραγγείλει ποτέ απ’ έξω, πήγες σε ινστιτούτο αδυνατίσματος κλπ.

Όμως τίποτα απ’ όλα αυτά δε λειτούργησε μακροπρόθεσμα και κατέληξες να τρως ξανά πίτσες και σουβλάκια σαν να ήταν καραμέλες.

Και θυμώνεις με τον εαυτό σου για αυτό. Θυμώνεις που δεν τα καταφέρνεις, που δεν έχεις τη θέληση ή την αυτοπειθαρχία να τα καταφέρεις. Μάλλον κάτι πάει στραβά με εσένα, σκέφτεσαι από μέσα σου.

Αυτός ο θυμός με τον εαυτό σου, είναι και το πρώτο σου πρόβλημα.

Το πρώτο βήμα για την αυτοπειθαρχία είναι να διαχωρίσεις τις προσωπικές δυσκολίες από τις ηθικές αποτυχίες.

Χρειάζεται να αποδεχτείς πως θα ενδίδεις στην απόλαυση και αυτό δε σε κάνει λιγότερο άξιο ή καλό, ούτε σημαίνει πως κάτι πάει στραβά μαζί σου. Αν μη τι άλλο είναι φυσιολογικό.

Όλοι θα υποχωρήσουμε στις επιθυμίες μας, στα συναισθήματα μας, στις παρορμήσεις μας κάποια στιγμή.

Φυσικά αυτού του είδους η αποδοχή είναι πιο πολύπλοκη απ’ όσο ακούγεται. Συχνά κρίνουμε αυστηρά τον εαυτό μας για τις εκλαμβανόμενες αποτυχίες μας.

Αρνητικές σκέψεις και αυτοεπικρίσεις έρχονται και φεύγουν, χωρίς καν εμείς να παίρνουμε χαμπάρι το πώς και το πότε.

Όμως το να αποτυγχάνεις είναι φυσιολογικό. Η αποτυχία είναι από τα λίγα σίγουρα πράγματα στη ζωή. Ακόμα και εκείνοι που πετυχαίνουν, έχουν αποτύχει πιο πριν.

Από τη στιγμή που αποδεχτείς αυτή την αλήθεια και διαχωρίσεις την προσωπική σου αξία από τα συναισθήματα σου και τις αποτυχίες σου, αρχίζεις να βλέπεις πιο καθαρά.

Το αποτέλεσμα τις αυτοαποδοχής είναι η αυτοπειθαρχία.

Από τη στιγμή που αποδεχτείς όλα εκείνα τα κομμάτια του εαυτού σου για τα οποία θυμώνεις μαζί του, μπορείς να αρχίσεις να δουλεύεις προς τον στόχο σου με περισσότερη ευκολία και άνεση.

Πάλι θα χρειαστεί να καταφύγεις σε κάποιες στρατηγικές για να βοηθήσεις τον εαυτό σου να υιοθετήσει νέες συνήθειες, όμως αυτή τη φορά θα είσαι λιγότερο αυστηρός μαζί του και θα αντιμετωπίζεις τις αποτυχίες πιο ανάλαφρα, χωρίς να πρόκειται για αποδείξεις της προσωπικής σου αξίας.

Με αυτόν τον τρόπο η αποτυχία θα σε πονάει και λιγότερο, με αποτέλεσμα να απολαμβάνεις περισσότερο αυτό το οποίο κάνεις. Και οτιδήποτε απολαμβάνεις, θες από μόνος σου να συνεχίσεις να το κάνεις.

Χωρίς να χρειαστεί να πιέζεις συνεχώς τον εαυτό σου. Χωρίς να χρειαστεί να του επιβληθείς ή να πάς κόντρα στις επιθυμίες και τα συναισθήματα σου.

Φυσικά, να ξεκαθαρίσω κάτι. Ο συναισθηματικός πόνος, οι αρνητικές σκέψεις κλπ, δεν εξαφανίζονται. Είναι ακόμα εκεί, απλά μαθαίνεις να τους δίνεις λιγότερη σημασία και να δουλεύεις μαζί τους, αντί να τους πας κόντρα.

Όπως είχε πει κάποτε και ο μεγάλος ψυχολόγος Carl Jung: «Σε ότι αντιστέκεσαι, αυτό επιμένει».

Αποδέξου τις αδυναμίες σου λοιπόν γιατί έτσι καταλήγεις να έχεις αυτοπειθαρχία χωρίς να χρειάζεσαι ισχυρή θέληση.